Horticulture : बागायती शेती म्हणजे अशी शेती ज्यात पाण्याचा नियमित पुरवठा केला जातो. या शेतीतील पिके पावसावर अवलंबून नसतात आणि म्हणूनच या पिकांचे उत्पादन जिराईत पिकांपेक्षा अधिक स्थिर असते. पाणीपुरवठयामुळे सबंध वर्षभर पिके घेतली जातात. साधनसामगीचा वापरसुद्धा मुबलकपणे आणि किफायतशीरपणे केला जातो.

बागायती शेतीचे मुख्य वैशिष्ट्ये खालीलप्रमाणे आहेत:

• पाण्याचा नियमित पुरवठा
• पिके पावसावर अवलंबून नसतात
• सबंध वर्षभर पिके घेता येतात
• साधनसामगीचा वापर मुबलकपणे आणि किफायतशीरपणे केला जातो

बागायती शेतीत घेतल्या जाणाऱ्या पिकांमध्ये भाज्या, फळे, फुले, शोभिवंत वनस्पती, औषधी वनस्पती इत्यादींचा समावेश होतो.

बागायती शेतीचे फायदे खालीलप्रमाणे आहेत:

• अधिक उत्पादन
• स्थिर उत्पादन
• जास्त नफा
• पर्यावरणाचा ऱ्हास होत नाही

बागायती शेतीचे तोटे खालीलप्रमाणे आहेत:

• जास्त खर्च
• पाण्याचा वापर जास्त
• प्रदूषणाची शक्यता

भारतात बागायती शेतीला मोठ्या प्रमाणात प्राधान्य दिले जाते. भारतातील एकूण शेती क्षेत्रापैकी सुमारे 20% क्षेत्र बागायती शेतीसाठी वापरले जाते.

जिरायती शेती म्हणजे काय?